Ceramiden is de verzamelnaam voor een bepaalde klasse van lipiden, dus van vetten. Ceramiden spelen een belangrijke rol voor een intacte huidbarrière. Bij een ceramidentekort wordt de huid vaak droog, schilferig of gebarsten. Lees hier hoe verzorgingsproducten met ceramiden de toestand en het vochtgehalte van de huid kunnen verbeteren.
Vakkundig gecontroleerde informatie: met dank aan biochemica Dr. S. Schunter uit München.
Ceramiden zijn een groep van moleculen die steeds uit vetzuur en de zogenaamde sfingosine bestaan. Ze komen van nature in de huid voor, waarbij op basis van onderzoek momenteel vanuit wordt gegaan dat er minstens 9 verschillende soorten ceramide zijn:
Deze benaming is gebaseerd op een lettersysteem (N, A, O, S, P, H) dat uit de structuur die eraan ten grondslag ligt wordt afgeleid.
Hoewel ceramiden in de natuur voorkomende verbindingen zijn, worden ze voor het gebruik in huidverzorgingsproducten voornamelijk biotechnologisch of synthetisch in een complex proces gemaakt. Het gaat niet makkelijk, maar het is zeker de moeite waard omdat zo eindproducten worden verkregen die huididentiek zijn en daardoor geen irritaties veroorzaken. Verder zijn ze al in lage concentratie (0,05-1%) buitengewoon effectief.
Ceramiden vormen een belangrijk onderdeel van de huidstructuur. Ceramiden zijn essentieel voor onze huidbarrière. Hier vormen ze een groot deel van de 'kit' die de huidcellen samenhoudt. Om te begrijpen wat hiermee wordt bedoeld, kunt u aan een muur van bakstenen en cement denken: de ceramiden vormen daarbij een groot deel van de cement
die de bakstenen (huidcellen) samenhoudt. Alleen als de bakstenen en cement samenkomen, ontstaat er een stevige en dichte muur. En als we naar de hoornlaag (de bovenste laag van de huid, stratum corneum) kijken, betekent dit dat deze minder water verliest en het vocht beter vasthoudt.
Maar als de huid een tekort aan ceramiden heeft, kan deze water slecht vasthouden en voelt deze meestal droog aan. De gevolgen: een schilferige en gebarsten huid. Met dermatologisch onderzoek kon worden vastgesteld dat vooral de beschadigde en zeer droge huid heel positief op ceramiden reageert. Zo konden er minder hoog transepidermaal vochtverlies (TEWL), een verbeterde barrièrefunctie en een gladder uitziend huidbeeld worden waargenomen. Ook de rijpere huid die van nature minder ceramiden aanmaakt, profiteert van een verzorging met ceramiden. Ceramiden worden niet voor niets ook als bestanddelen met anti-agingeffect gezien. Ceramiden hebben niet alleen op de rijpere huid, maar ook bij huidtoestanden met een verstoorde barrièrefunctie en neurodermitis een positief effect.
Ceramiden kunnen van nature niet in water worden opgelost. Daarom zijn ceramiden vooral in crèmes op vetbasis te vinden. Productsoorten waar vaak ceramiden in zitten, zijn vaak rijke en verzorgende crèmes die de regeneratie stimuleren en ondersteunend moeten werken. Daarbij fungeren de ceramiden vaak als begeleidende stoffen die met andere verzorgende bestanddelen worden gecombineerd om de huidbarrière te versterken en indien nodig te repareren. Want een gezonde huidbarrière betekent ook altijd dat de huid goed is gehydrateerd, er vol en fris uitziet en geen rode vlekken, schilfers of droge plekken vertoont.
Waar is bij verzorgingsproducten aan te zien dat het om stabiliserende huidverzorging met ceramiden gaat?
Dat is allereerst heel makkelijk uit te zoeken door in de lijst van bestanddelen te kijken of hier 'Ceramide' tussen staat. Maar ze kunnen in zekere zin ook achter andere stoffen verstopt zitten. Zo vormen linolzuur, sfingolipiden en fytosfingosine voorstadia van ceramiden die erbij helpen meer ceramiden in de bovenste huidlagen te produceren.
Als ceramiden met andere verzorgende stoffen en bestanddelen van de huidbarrière worden gecombineerd, bijvoorbeeld fosfolipiden of cholesterol, heeft dit een buitengewoon positief effect. Ook de toevoeging van antioxidanten om ceramiden tegen oxidatie te beschermen, kan zeker nut hebben. Antioxidanten zijn vooral aan te raden als het verzorgingsproduct met ceramiden niet in tubes, airless-dispensers of een andere luchtdichte verpakking wordt aangeboden.
Zijn ceramiden ook geschikt voor de haarverzorging?
Haar dat een tekort heeft aan ceramiden, ziet er vaak dof, droog en breekbaar uit. Shampoos, haarkuren of leave-in-producten met ceramiden kunnen de schubbenlaag van het haar versterken en breekbare delen deels kitten.
Welk soort ceramide is het belangrijkste voor de huid?
Er is geen duidelijk aanwijsbare soort ceramide die zonder twijfel het best of meest effectief voor de huid is. Afhankelijk van de huidlaag worden de ceramiden in verschillende klassen ingedeeld. Bij huidverzorging gaat het vooral om de hoornlaag en dermatologen vermoeden dat ceramide NP en ceramide EOS, die het vaakst in de hoornlaag worden aangetroffen, bijzonder doeltreffend zijn voor de huidverzorging.
Crèmes met ceramiden geven de huidbarrière de ontbrekende bouwstenen en kunnen de barrière zo versterken.
Crèmes met ceramiden geven de huidbarrière de ontbrekende bouwstenen en kunnen de barrière zo versterken.
Een verzorgend masker laat de gestreste huid ontspannen en heeft een herstellend effect.
Een verzorgend masker laat de gestreste huid ontspannen en heeft een herstellend effect.
Over de auteur Dr. Sarah Schunter:
"Wie begrijpt hoe cosmetische bestanddelen werken, zet de eerste stap in de richting van effectieve huidverzorging", zegt dr. Sarah Schunter. Als gepromoveerd biochemica ontcijfert ze met plezier de vaak cryptische ingrediëntenlijsten van huidverzorging, om uit te pluizen wat erin zit en hoe het werkt. Ze is ervan overtuigd dat met deze kennis voor elk huidtype de juiste verzorging kan worden gevonden.
Ontdek andere bestanddelen
Bronvermelding
Coderch et al., Ceramides and skin function.
Am J Clin Dermatol. 2003;4(2):107-29.
van Smeden et al., The important role of stratum corneum lipids for the cutaneous barrier function.
Biochim Biophys Acta. 2014 Mar;1841(3):295-313.
Wartewig et Neubert, Properties of ceramides and their impact on the stratum corneum structure: a review. Part 1: ceramides.
Skin Pharmacol Physiol. 2007;20(5):220-9.
